Rezultati naučnih otkrića: Promene na molekularnom nivou koje izaziva vežbanje i uticaj na zdravlje
Sve veći napori ulažu se kako bi se na molekularnom nivou dokazalo da fizičko vežbanje utiče na poboljšanje zdravlja tkiva i organa. Godine 2016. osnovano je udruženje istraživača Molecular Transducers of Physical Activity Consortium (MoTrPAC), koje je sprovelo šestogodišnje istraživanje na približno 2.600 ljudi i više od 800 pacova. Nakon šest godina dobijeni su prvi rezultati ispitivanja uzoraka tkiva i krvi pacova, koji su bili izloženi trčanju na traci, u periodu od 1-8 nedelja. Pokazalo se, da kao posledica vežbanja, nastaju mnogobrojne molekularne promena u telu pacova.
Istraživači koji su učestvovali u ovom istraživanju se nadaju da će obilje dobijenih podataka pomoći lekarima u osmišljavanju prilagođenih programa fizičkog vežbanja za osobe s hroničnim bolestima. Takođe, korišćenjem dobijenih podataka mogu se osmisliti terapije koje uključuju fizičko vežbanje, čak i za pacijente sa težim bolestima, kod kojih je mogućnost aktivnog fizičkog vežbanja smanjena. Korisne promene na molekularnom nivou koje su izazvane fizičkim vežbanjem mogle bi se izazvati i određenim lekovima, iako ovo ne znači da se efekti fizičkog vežbanja mogu potpuno zameniti tabletama. Ovo bi bilo izuzetno korisno za teško bolesne pacijente sa ograničenom mogućnošću fizičkog vežbanja.
Profesorka biohemije i molekularne biologije Dafna Bar-Sagi je sa svojim kolegama 2022. godine otkrila, da miševi s rakom pankreasa, nakon 30 minuta aerobne vežbe, pet dana u nedelji, imaju povišene nivoe CD8 T ćelija. Ove ćelije uništavaju kancerogene i virusom inficirane ćelije i poseduju receptor za IL-15. IL-15 je ekserkin (signalni molekul) koji mišići oslobađaju tokom vežbanja.
Ekserkini mogu da deluju autokrino, odnosno na ćelije koje ih luče, kao i parakrino na svoju neposrednu okolinu. Tako u mišićnom tkivu podstiču bolju cirkulaciju krvi, rast mišića i povećan unos glukoze, oksidaciju lipida i stvaranje novih mitohondrija u ćelijama (koje su fabrike energije u ćelijama).
Istraživanja su pokazala da vezivanje CD8 T ćelija za IL-15 izaziva snažniji imuni odgovor na tumore u pankreasu, produžavajući preživljavanje miševa s tumorima za oko 40% više u poređenju sa kontrolnom grupom. Nalazi su potvrđeni analizom tumorskog tkiva i kod ljudi s rakom pankreasa. Pacijenti koji su svake nedelje sprovodili 60 minuta aerobnog treninga i treninga snage, imali su više CD8 T ćelija i dvostruko veću verovatnoću preživljavanja pet godina više u poređenju s kontrolnom grupom.
Tomas Buris, farmakolog s Univerziteta Floride, 2023. godine identifikovao je jedinjenje za aktiviranje ključnih metaboličkih puteva u tkivima poput srca, ili skeletnih mišića, koji zahtevaju energiju tokom fizičkog vežbanja. Kada su ovo jedinjenje, koje je nazvano SLU-PP-332, ubrizgali miševima, otkrili su da su tretirani glodari mogli da trče 70% duže i 45% dalje od netretiranih miševa.
Druga studija, koju je takođe vodio Buris, pokazala je da su gojazni miševi tretirani pomenutim jedinjenjem, u poređenju sa netretiranom grupom, izgubili na težini i smanjili količinu masti, uprkos istoj ishrani i nivou fizičke aktivnosti. Oko 25% odraslih širom sveta ne ispunjava preporuke Svetske zdravstvene organizacije za nedeljnu fizičku aktivnost, koja podrazumeva 150–300 minuta umerenog intenziteta (brzo hodanje), ili 75–150 minuta visokog intenziteta (trčanje).
Priredili i preveli: Urednici stranice Alekmed / Fotografija: Petar Radosavljević, Grad/ Objavljeno: 24. jun 2024.
Izvori:
Why is exercise good for you? Scientists are finding answers in our cells
Exerkines in health, resilience and disease
Tajne tijela. Sjedilački život i molekule. Kako nas vježbanje zaista čini zdravijim
Snimanje srčanog ritma tokom pregleda i 24h Holter monitoring EKG-a.
Specijalistički i subspecijalistički pregledi, dijagnostika i konsultacije, ehokardiografija (ultrazvuk srca), EKG, test fizičkim opterećenjem (ergometrija), 24h Holter monitoring EKG-a, 24h Holter monitoring krvnog pritiska.
Specijalistički i subspecijalistički pregledi, dijagnostika i konsultacije, dijagnostika i terapija insulinske rezistencije, dijabetesa melitusa tipa 1 i 2, gestacijskog dijabetesa; pregled i dijagnostika štitaste žlezde, ultrazvuk štitaste i paraštitastih žlezda, punkcija štitaste žlezde, citološki pregled punktata štitaste žlezde, postoperativno praćenje i lečenje; dijagnostika i terapija oboljenja hipofize i nadbubrežnih žlezda; telemedicinske konsultacije.
Ultrazvuk mekih tkiva vrata, štitaste žlezde, paraštitastih žlezda, pljuvačnih žlezda, limfnih žlezda vrata, Doppler krvnih sudova vrata, ultrazvuk dojki, ultrazvuk gornjeg abdomena (jetra, slezina, pankreas, bubrezi, žučna kesa, trbušna aorta, renalne arterije, limfne žlezde), ultrazvuk donjeg abdomena (male karlice), Doppler krvnih sudova nogu, ultrazvuk srca (ehokardiografija).
